اسباب اختلاف قرائاتاسباب اختلاف قرائات، عوامل تعدد و اختلاف قرائت‌ها را می‌گویند. ۱ - تاریخچهمنشا اختلاف قرائت‌ها و علل آن، به دوران اول (عصر پیامبر ) برمی گردد؛ زیرا قرائت‌های متواتر و جایزالتلاوه که در دوران دوم به دست قاریان جامع الشرایط ضبط و تدوین شده، در دوران اول نیز موجود بوده است. ۲ - اغقسام علل اختلاف قرائاتاین علل و اسباب به دو گونه تقسیم می‌شود: ا. اسباب قهری ؛ ب. اسباب عمدی . ۳ - فهرست اسبابفهرست این اسباب عبارتند از: ۱. اختلاف لهجه‌های اقوام عرب ؛ ۲. نارسایی در ضبط، اعم از ضبط کتبی و ضبط حفظی؛ ۳. سهو نساخ و کاتبان؛ ۴. تلفیقات و منضمات تفسیری (اختلاط نص با تفسیر )؛ ۵. میل به قرائت شاذ ؛ ۶. وجود اغراض و تلاش برای تطبیق نص قرآن با اغراض خویش؛ و این خود شقوقی دارد: الف) نظرهای نحوی؛ ب) نظرهای کلامی؛ ج) نظرهای سیاسی؛ ۷. غلو ادبی ؛ ۸. اختلاف مصاحف ؛ ۹. اختلاف نزول ؛ ۱۰. اختلاف روایت و نقل از صحابه؛ ۱۱. اجتهاد قاریان ؛ ۱۲. عدم تشکیل مصاحف ؛ ۱۳. عدم اعجام مصاحف ؛ ۱۴. ابتدایی بودن خط عربی . توضیحات عناوین فوق را در مدخل‌های مربوط بجویید. [۱]
فضلی، عبد الهادی، ۱۹۳۴-م، تاریخ قراءات قرآن کریم، ص۱۱۷.
[۲]
معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۲، ص(۱۳-۴۲).
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اسباب اختلاف قرائات». |